Gerard Roos, directeur van Stad College, trapt de ontwikkelmiddag Vakhavo af op de eerste donderdagmiddag na de herfstvakantie. “Ongeveer een jaar geleden hadden we een werkbijeenkomst gericht op onze visie op de Vakhavo in relatie tot het Vakcollege-concept en nu is het alweer zo ver dat een klas met zowel GL-leerlingen als Vakhavo-leerlingen draait. Hoog tijd dus om met elkaar de balans op te maken en afspraken te maken! “
De vmbo-afdeling van het Stad College werkt al geruime tijd conform het Vakcollege-onderwijsconcept. Dit houdt in: leren door te doen, veel praktijk vanaf leerjaar 1, een doorlopende leerroute naar het mbo en intensieve samenwerking met het bedrijfsleven. Daarnaast wordt op deze school ook De Nieuwe Leerweg voor het profiel Zorg & Welzijn ontwikkeld. Sinds schooljaar ‘20/’21 is een werkgroep ‘Vakhavo’ actief, een 8-tal kartrekkers heeft met collega’s het eerste leerjaar vorm gegeven. Dit schooljaar staat in het teken van ervaring opdoen met de nieuwe doelgroep, evaluatie en ontwikkeling van leerjaar 2.
Gerard Roos: “Tot niet al te lang geleden bestond er in de beleving van vrijwel het hele onderwijsveld een strikte scheiding: je kon goed leren óf je was handig. Meer smaken leken er niet te zijn. Intussen is er een tendens dat technische beroepen en beroepen in de zorg op hoog niveau worden uitgewerkt. Er is immers een grote behoefte aan leerlingen/werknemers die én goed kunnen leren én handig zijn. Om deze talenten een passende opleiding te bieden is een Vakhavo als het ware de ‘missing link’ in het onderwijsaanbod op middelbare scholen.”
Opzet Vakhavo Stad College
Rob Thoolen, kartrekker van de ontwikkelgroep Talen, presenteert namens de werkgroep de visie en uitgangspunten van de Vakhavo. “Voor het uitwerken van het curriculum passen we ‘backward planning’ toe. Dat houdt in dat je in de lessen van de onderbouw al uitgaat van de eindtermen van de havo. Dat niveau vertaal je terug naar de lessen voor de eerste jaars.” Vervolgens licht Rob de opzet van Vakhavo toe:
- Richten op intelligente doeners
- 21e -eeuwse vaardigheden inbouwen
- Praktijkcomponent is in de onderbouw vooral oriënterend, in de bovenbouw specialiserend en beroepsvoorbereidend met externe opdrachtgevers en simulaties
- Van het ‘hoe’ naar het ‘waarom’, profielwerkstuk koppelen aan stage, voorbereiding op hbo
- Toekomstplaatje: op de praktijkvloeren werken alle niveaus samen, maar de aard van de opdrachten verschilt en de beoordelingscriteria derhalve ook
- Integratie van AVO-vakken in de praktijkmodules
- Determineren middels RTTI en OMZA (Organisatievermogen, Meedoen in de les, Zelfvertrouwen en Autonomie)
- Leerling eigenaar van leerproces: portfolio, steeds meer vraaggestuurd
- Vakhavisten CSPE in leerjaar 3; te kiezen profielen in de bovenbouw:
- natuur & techniek
- natuur & gezondheid
Docenten passen hun didactisch repertoire aan op de nieuwe doelgroep die nu in huis is. Uitgaande van de leercyclus zit het verschil vooral in de startfase en de reflectiefase van het leerproces:
| In de oriëntate- en voorbereidingsfase: | Meer pro-activiteit, out of the box, waarom-vraag, nieuwsgierigheid prikkelen |
| In de uitvoeringsfase: | Meer experimenteren, oplossingen bedenken voor echte opdrachtgever, innovatie, technologie |
| In de reflectiefase: | Koppelen aan theoretische modellen, conclusies trekken, evalueren, analyseren |
RTTI voor toetsing in combinatie met OMZA voor feedback
Na de presentatie van Rob neemt Joshua de Jonge, kartrekker van Determinatie en toetsbeleid het stokje over. Hij neemt ons mee in de manier waarop RTTI en OMZA ingezet worden om te bepalen of een leerling na het eerste jaar verder gaat in de GL-stroom of de Vakhavo-stroom.
Joshua: “RTTI-online geeft je inzicht in leerlingen, lesstof en de kwaliteit van je toetsen. Daarbij is RTTI de taal waarmee je over leren praat en OMZA de taal van het leergedrag. OMZA staat voor Organisatie, Meedoen, Zelfstandigheid en Autonomie (zie afbeelding). Het pakket RTTI-online is aangeschaft om dit proces te ondersteunen. Het gaat om de contrasten: Wat zegt het over een leerling die een goede score heeft op inzichtvragen, maar een slechte score op de houdingsaspecten uit OMZA? Of andersom: een slechte score op inzicht-vragen en een hele hoge score op OMZA? Dat zijn de interessante leerlingen om te bespreken.”
Na de toelichting van Joshua was er ruimte voor de docenten om thuis te raken in RTTI-online. Daarna gingen de kartrekkers met hun subgroepen uiteen om te spreken over de ervaringen tot nu toe en welke opgave er ligt om het curriculum verder uit te werken. We kijken terug op een vruchtbare middag!
Meer weten over de mogelijkheden van Vakhavo? Havo platform is bezig om een examenvak voor de praktijk-component uit te werken. Zie de Brochure HavoP – Havoplatform.
Meer links en de gebruikte powerpoints vindt u onderaan dit artikel. Voor vragen over invoeren Vakhavo in combinatie met Nieuwe Leerweg en Vakcollege kunt u contact opnemen met iveerkamp@live.nl.
Powerpoint Uitgangspunten Vakhavo
Powerpoint RTTI
De havo XL legt de link tussen school en maatschappij – Schoolleiders voor de toekomst
De vakhavo: werken met je handen en denken als een hbo-er – Schoolleiders voor de toekomst
Met praktijkgericht onderwijs meer gemotiveerde leerlingen – Schoolleiders voor de toekomst
https://havoplatform.nl/vakhavo/vakhavo-een-veelbelovend-concept/
Een vak apart: havoP, het praktijkgerichte vak op de havo – Het Erasmus (het-erasmus.nl)
11.03+brochure+technohavo.pdf (wartburg.nl)
De schoolscan: zo meet het Meander College de voortgang van leerlingen (voortgezetleren.nl)
Een completer beeld over de voortgang dankzij input van de leerling zelf (voortgezetleren.nl)